نقش کرومیوم در چربی سوزی و سلامت بدن چیست ؟

کرومیوم یک عنصر معدنی کمیاب است و عهده دار نقش های مهمی در بدن است.

کرومیوم چیست؟

کرومیوم (کروم) یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است و با علامت اختصاری Cr نمایش داده می شود. این ماده معدنی کمیاب فلزی سخت و خاکستری رنگ بوده, به دلیل مقاومت در برابر زنگ زدگی در ساختن فولاد ضد زنگ از آن استفاده می شود.

کرومیوم برای سلامتی و عملکرد سالم و طبیعی بدن انسان نیز در مقادیر جزئی مورد نیاز است. کرومیوم در ظرفیت های مختلفی وجود دارد که معروفترین آنها عبارتند از:

• کرومیوم سه ظرفیتی(Cr³⁺) : پایدارترین حالت کرومیوم بوده از نظر بیولوژیکی فعال است و در غذاها یافت می شود.
• کرومیوم 6 ظرفیتی (Cr⁶⁺) : یک اکسید کننده قوی است و به علت سمی بودن برای انسان خطرناک بوده مصارف صنعتی دارد.

کرومیوم بطور طبیعی در بسیاری از غذاها موجود است که از آن جمله می توان از مخمر آبجو, انواعی از گوشت ها, سبزیجات, سیب زمینی ها و غلات کامل نام برد.این عنصر در خاک ذخیره می شود و توسط محصولات کشاورزی یا علوفه دام جذب می شود و از این طریق به غذاهایی که مصرف می کنیم راه می یابد. به علاوه در مقادیر کمتر از طریق آب آشامیدنی و نیز از طریق پخت غذا در ظروف استیل وارد بدن می شود.

ماده معدنی کرومیوم در سلامت بدن نقش عمده ای ایفا می کند. از جمله با تقویت عملکرد انسولین به تعادل قند خون کمک می کند و انرژی یکنواختی برای بدن فراهم می کند و از این طریق به کنترل قند خون و دیابت کمک می کند. به علاوه, سلامت قلب, کنترل وزن و سلامت مغز و چشم همه از منافع کرومیوم هستند. بر اساس نتایج پژوهشهای انجام شده کرومیوم قادر است DNA را از آسیب حفظ کند. این بدان معنی است که کرومیوم جهشهای(Mutation) سلولی را به تاخیر انداخته از این طریق از بسیاری از بیماری های مزمن پیشگیری می کند. همچنین, ارتباط کرومیوم با سلامت سیستم قلبی عروقی به دلیل نقش آن در سوخت و ساز چربیها و نیز پروتئین ها , کربوهیدرات ها و سایر مواد مغذی است.

کرومیوم چه فوایدی برای بدن دارد؟

• کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت

کرومیوم نقش انسولین را تقویت می کند. انسولین هورمون مهمی است که قند خون را کنترل می کند. سلول های بدن برای ورود گلوکز و استفاده از آن به عنوان منبع انرژی به انسولین نیاز دارند. در مطالعه ای که توسط مرکز تحقیقات تغذیه انسانی در ایالات متحده انجام شد افراد مبتلا به دیابت نوع II برای یک دوره چهار ماهه به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه روزانه مکمل کرومیوم و گروه دیگر به جای مکمل دارونما دریافت کردند.در این دوره هر دو گروه داروها و رژیم درمانی خود را همچنان ادامه دادند. پس از پایان دوره در گروهی که مکمل chromium دریافت کرده بودند مقادیر انسولین (سطح آن در بیماران دیابتی بالا می رود) و کلسترول بطور معنی داری کاهش پیدا کرده بود. البته نتایج همه آزمایش ها همیشه یکنواخت نیست و هر چند در بسیاری از آزمایشات سودمندی کرومیوم برای بیماران دیابتی ثابت شده است ولی در بعضی آزمایشات این نتیجه تایید نشده است.

• کاهش کلسترول

آزمایش هایی که بر روی موش آزمایشگاهی (Rat) انجام شده نشان می دهد که برای انجام سوخت و ساز عادی که شامل سوخت و ساز کلسترول نیز می شود بدن به کرومیوم احتیاج دارد و همچنین هرچه دریافت آن بالاتر باشد سرخرگ ها سالم تر هستند.  نتایج آزمایش خون افرادی که به علت بیماری های قلبی عروقی درگذشته اند حاکی از پایین بودن سطح کرومیوم خون آنها در هنگام مرگ است. پژوهشگران بیمارستان مرسی (Mercy) اثرات مکمل کرومیوم را در یک دوره 42 روزه در افراد بالغ مورد بررسی قرار دادند. نتایج این بررسی ها نشان می دهد که گروهی که مکمل دریافت کرده بودند نسبت به گروهی که به جای مکمل دارونما مصرف کرده بودند در پایان دوره هم کلسترول و هم LDL (Low-density Lipoprotein که به کلسترول بد معروف است) پایین تری داشتند.

• جلوگیری از پرخوری و افزایش وزن

مصرف کرومیوم در فرم پیکولینات کروم (CrPic) خطر چاقی و اضافه وزن را کاهش داده و اثرات مثبتی روی دریافت غذا دارد. هرچند مکانیزم این عمل هنوز به خوبی شناخته نیست ولی بعضی از مطالعات به این نتیجه رسیده اند که دریافت بالاتر کروم با کاهش بافت چربی (تجمع چربی در بدن) و کنترل بهتر غذا خوردن بستگی دارد. در پژوهشی که توسط مرکز تحقیقات بیومدیکال در دانشگاه ایالت لوییزیانای آمریکا برای یک دوره هشت هفته ای انجام شد زنان بالغ و سالم چاق به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه روزانه مکمل کرومیوم دریافت کرده گروه دیگر به جای آن دارونما مصرف کردند. نتایج نشان داد که دریافت غذا, سطح گرسنگی, تمایل به مصرف چربی و بطور ملایمی وزن بدن در گروهی که مکمل دریافت کرده بودند کمتر از گروه دیگر بود.

• سلامت مغز و پیشگیری از پیرمغزی

مطالعات اخیر نشان می دهد که انسولین در نگه داشتن سلامت مغز و تواناییهای شناختی در سالمندی موثر است. ار آنجا که کرومیوم پاسخ انسولینی و سطح گلوکز خون را بهبود می بخشد بالقوه می تواند به عنوان یک تعدیل کننده(Modulator) مفید برای مغز عمل کند و در نهایت عوارض ناشی از پیری مغز را به تاخیر بیندازد. کرومیوم از اثرات ناشی از افزایش سن بر اعصاب مغز پیشگیری می کند و غده پینه آل, غده تیموس و هیپوتالاموس بخشهایی در مغز هستند که از حضور آن سود می برند. هیپوتالاموس  در تنظیم حرارت بدن, تشنگی, گرسنگی, خواب و عواطف نقش دارد و کرومیوم آن را در وضعیت جوانتری نگه می دارد.

• سلامت پوست و بهبود آکنه

تغییرات سریع قند خون با بروز بعضی از عوارض پوستی نظیر آکنه مرتبط است. همانطور که قبلا نیز ذکر شد چون کرومیوم به حفظ تعادل قند خون کمک می کند پس می تواند از این طریق در بهبود عوارض فوق نیز موثر باشد. غذاهای غنی از کرومیوم مانند کلم بروکلی می توانند ظاهر پوست را بهتر کرده با علائم پیری پوست و آکنه نیز مبارزه کنند.

• تقویت سوخت و ساز سالم و بهبود سطوح انرژی

مصرف مقادیر کافی از ریز مغذی هایی  نظیر کروم, کلسیم و منیزیوم بویژه در افراد فعال مهم است. این کار به بهبود عملکرد ماهیچه ها و تولید و مصرف انرژی کمک می کند. رژیمهای غذایی سرشار از کرومیوم سوخت و ساز بدن را تقویت می کند و به علاوه باعث جبران کرومیومی می شود که از طریق ادرار و عرق اضافی پس از ورزش از بدن دفع می شود.

• سلامت چشم

کرومیوم دید چشم را بهتر می کند. به علاوه از چشم در برابر عوارض ناشی از پیری چشم و مشکلاتی نظیر گلوکوم(آب سیاه) محافظت می کند. در بیماری گلوکوم فشار مایعات درون چشم زیاد می شود و سبب ایجاد عوارضی در عصب ظریف بینایی, شبکیه و عدسی ها می شود که می تواند نهایتا به کوری منجر شود. شانس ابتلا به گلوکوم در افراد دیابتی افزایش می یابد و کرومیوم به دلیل نقش سودمندی که در کنترل قند خون  ایفا می کند می تواند خطر دیابت و مشکلات چشمی مربوط به آن را نیز کاهش دهد.

• حفاظت استخوانها از استئوپروز و شکستگی

کرومیوم کاهش کلسیم در بدن را آهسته می کند. بنابراین می تواند از کم شدن حجم استخوان(Bone Loss) که منجر به پوکی استخوان و شکستگی می شود پیشگیری کند. این مشکلات مخصوصا در زنان سالمند متداول است و مصرف کروم به عنوان یک درمان طبیعی به رفع آنها کمک می کند.

 دریافت کرومیوم

میزان توصیه شده برای دریافت روزانه کرومیوم

میزان سفارش شده برای chromium توسط انستیتوی پزشکی آکادمی ملی علوم (Institute of Medicine of the National Academy of Science) در سال   1989   معرفی شد و این میزانها برای افراد سالم برآورد شده است. بنابراین نیازمندی هر فرد بستگی به وضعیت سلامتی او, وزن و سطح فعالیت فیزیکی ممکن است متفاوت باشد. جدول زیر میزان های مورد نیاز را براساس سن و جنس نشان می دهد:

میزان سفارش شده کرومیوم برای افرادی که بطور خفیف یا جدی مقاومت به انسولین داشته یا مبتلا به دیابت هستند بیشتر است. دلیل آن چنانچه ذکر شد نقش کرومیوم در کمک به کنترل قند خون می باشد. برای این افراد معمولا میزان 200 میلی گرم در روز توصیه می شود که به همراه مولتی ویتامینها عرضه می شود. دوزهای بالاتر تا 1000 میکروگرم در روز برای افراد مبتلا به دیابت نوع II یا مبتلایان به سندروم متابولیک توصیه می شود.

کمبود کرومیوم

کمبود کرومیوم متداول نیست و معمولا مقادیر کافی از آن دریافت می شود. منظور از “دریافت کافی” مقداری است که برای سالم ماندن و پیشگیری از کمبود مورد نیاز است.

کرومیوم معمولا در غذاهایی که از گندم و سایر غلات کامل تهیه می شود وجود دارد و این خود میتواند دلیلی بر دریافت کافی آن باشد. با وجود این که دریافت chromium در جمعیت سالم و عادی کافی است و حتی نوزادان  بویژه آنهایی که با شیر مادر تغذیه می شوند مقادیر کافی دریافت می کنند اما بر اساس نتایج بعضی تحقیقات کمبود کرومیوم از آنچه پنداشته می شود شایع تر است. این کمبود مخصوصا در افرادی که به انسولین خوب پاسخ نمی دهند بیشتر به چشم می خورد. این افراد کسانی هستند که معمولا اضافه وزن دارند و از یک رژیم غذایی ضعیف پیروی می کنند. افراد دیابتی و سالمند نیز نسبت به بالغین و بچه های سالم بیشتر به کمبود کرومیوم مبتلا می شوند.

علائم کمبود کرومیوم

علائم شایع کمبود کرومیوم عبارتند از:

• ضعیف شدن کنترل قند خون
• کاهش توده استخوانی و ضعیف تر شدن استخوانهای ضعیف
• کاهش انرژی و خستگی
• اختلال در سلامت پوست
• افزایش خطر هیپرکلسترولمی و مشکلات قلبی
• تمرکز پایین و ضعف حافظه
• به خطر افتادن سلامت چشم
• تغییرات خلقی مانند افزایش اضطراب
• ایجاد تغییراتی در اشتها
• بروز تغییرات وزنی
• تاخیر در رشد و نمو
• تاخیر در بهبود زخمها و یا بهبودی پس از جراحی

مکمل کرومیوم

مکمل های کرومیوم شامل پیکولینات  (chromium picolinate), پلی نیکوتینات  (chromium polynicotinate) و چند نوع دیگر است. این مکمل ها به شکل قرص یا کپسول عرضه می شوند و ممکن است بخشی از یک مولتی ویتامین باشند. مزایای مصرف مکمل کرومیوم هنوز تا حدی مورد بحث است و توسط بعضی از متخصصین پزشکی مورد سوال قرار می گیرد. نتایج مطالعات انجام شده در این زمینه یکدست نیست و محققین هنوز نتوانسته اند بدون توجه به نقش متقابلی که میان مواد معدنی با یکدیگر و با سایر مواد مغذی وجود دارد برای کرومیوم یک نقش کاملا اختصاصی قائل شوند و این کار را دشوار می دانند. به عنوان مثال در سال 2014 متخصصین سلامت غذای اروپا (European Food Safety Authority)  گزارشی چاپ کردند که بیان می کرد این ماده نقش ثابت شده ای در سلامتی ندارد و از لیست مواد مغذی ضروری حذف شد.

آیا مکمل کرومیوم بی خطر است؟

بیشتر مطالعات نشان می دهند که مصرف کرومیوم در مقدار متعادل بی خطر است. ولی مصرف بیش از اندازه آن می تواند باعث مسمومیت شود و اثرات جدی داشته باشد. خوشبختانه مسمومیت با chromium خیلی نادر است. چون در مقادیر کم وارد سلول می شود و اضافه آن به راحتی از بدن دفع می شود. وقتی کسی به مقادیر زیاد chromium نیاز داشته باشد و آن را از طریق مکمل دریافت کند کرومیوم بطور بالقوه وارد سلولها شده و می تواند باعث آسیب رساندن به DNA شود. بنابراین خیلی هوشمندانه است که از مصرف بیش از حد کرومیوم از مقادیر توصیه شده خودداری شود.

آیا مکمل کرومیوم ضروری است؟

هنوز یک توافق عمومی بر سر مصرف منظم مکمل کروم توسط عموم مردم در جامعه پزشکی وجود ندارد. بیشتر متخصصین تغذیه عقیده دارند که استفاده از منابع غذایی راه سالم تری برای دریافت مقادیر مورد نیاز کروم برای افراد سالم است و از طرفی چون مقدار بسیار جزئی از کروم مورد نیاز روزانه افراد است و بیشتر مردم مقادیر کافی از آن را دریافت می کنند مصرف مکمل آن برای بیشتر بالغین ضروری نیست. به علاوه گران قیمت بودن مکمل کرومیوم ممکن است مانع از استفاده منظم آن توسط افراد باشد. همانطور که در مورد سایر مواد مغذی نیز صادق است بهتر است افراد تلاش کنند به مقدار کافی از مواد غذایی کامل استفاده کنند. در این صورت قادر خواهند بود علاوه بر کروم سایر مواد معدنی و ویتامین ها را نیز دریافت کنند بدون اینکه در معرض خطر مصرف بیش از اندازه (Overdose) کروم یا سایر مواد مغذی باشند.

lمنابع ترجمه : https://draxe.com/what-is-chromium/

https://www.healthline.com/nutrition/chromium-picolinate